Parafia Polskokatolicka w Krzykawie -Małobądzu


Idź do treści

Menu główne:


Jurajski Szlak Konny

W naszej Małej Ojczyźnie > Centrum Kultury


Opis szlaku


Jura Krakowsko-Częstochowska stanowi wyjątkowo atrakcyjny teren turystycznych wędrówek konnych, zarówno krótkich spacerów, jednodniowych wycieczek, jak też wielodniowych rajdów. Bazę dla turystów stanowią liczne już w tym regionie ośrodki górskiej turystyki jeździeckiej. Ich afiliacja przy PTTK stanowi gwarancję poziomu świadczonych tam usług.
Aby ułatwić turystom konnym poznawanie uroków Jury, Podkomisja Górskiej Turystyki Jeździeckiej PTTK wytyczyła i oznakowała na początek Transjurajski Szlak Konny z Nielepic pod Krakowem do Częstochowy. Prowadzi on przez najatrakcyjniejsze przyrodniczo i krajoznawczo rejony Jury z uwzględnieniem, co bardzo istotne, wymogów ochrony przyrody. A trzeba przyznać, że jest co podziwiać i chronić.
Szlak zaczyna się w Stadninie Koni Huculskich w podkrakowskich Nielepicach. Pierwszy odcinek szlaku (8 godz.) prowadzi malowniczymi terenami poprzez Rudawę, Radwanowice, piękną dolinę Racławki, Paczułtowice do Zawady. Tutaj turyści konni mają do dyspozycji dwie bazy noclegowe, gdzie można wraz z końmi zatrzymać się na nocleg. Można tam również zjeść, a także nakarmić i napoić swoich czworonożnych przyjaciół.
Drugi dzień wędrówki konnej trwa 11,5 godz. Z Zawady szlak prowadzi przez Zederman (Uwaga! trzeba przeprowadzić konie przez ruchliwą drogę 94), Zadół Kosmołowski pod ruiny XIV-wiecznego zamku w Rabsztynie. Dalej przez Pomorzańskie Skałki i po przekroczeniu drogi Klucze – Hutki wjeżdża się na Pustynię Błędowską. Na „środku” pustyni stoi drogowskaz, kierujący w lewo do OGTJ „Kontur” w Małobądzu (1,5 godz.), a w prawo do Karlina (6 godz. 45 min.). W ośrodku jeździeckim w Małobądzu turyści znajdą komfortowe warunki dla siebie i swoich koni.
Trzeci dzień (8 godz. 15 min.) wędrówka konnym szlakiem prowadzi przez Pustynię Błędowską – malownicza przeprawa brodem przez Białą Przemszę i dalej na płn. do Chechła (ul. Pustynna), następnie obok góry Chełm, Hutki Kanki, Krępa, Lachowizna, docieramy do Podzamcza. Tutaj znajduje się najpiękniejsze z „Orlich Gniazd” – zamek „Ogrodzieniec”. Zamek powstał w XIV w., ale swój obecny kształt zawdzięcza renesansowej XVI-wiecznej przebudowie. Dla krajoznawców mają te ruiny jeszcze jedno kapitalne znaczenie. Wszak stały się one (za sprawą Aleksandra Janowskiego) symbolem łączącym Polaków rozdartych zaborami na odznace powstałego w 1906 roku Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Stąd jeszcze 1,5 godz. wędrówki do Karlina, gdzie czeka na turystów konnych kolejna baza noclegowa w OGTJ „Mustang”.
Czwartego dnia przed jeźdźcami 6 godz. i 45 min. jazdy do Mirowa. Szlak wiedzie przez Żerkowice, Zdów do Bobolic. Tutaj uwagę przykuwają ruiny pierwszego z dwu, jak głosi legenda, połączonych niegdyś dwukilometrowym tunelem, zamku. Zamek w Bobolicach, powstał w XIV w., a zniszczeniu, podobnie jak i inne zamki, uległ podczas potopu szwedzkiego w 1657 roku. Dwa kilometry dalej znajdują się ruiny bliźniaczego zamku w Mirowie, powstałego także w XIV wieku. U jego stóp trwa właśnie budowa OGTJ o wdzięcznej nazwie „Orle Gniazdo”. Miejmy nadzieję, że wkrótce zagoszczą tam pierwsi konni turyści.
Piąty dzień na szlaku (5 godz. 45 min.) to trasa z Mirowa przez Łutowiec do Złotego Potoku. Po drodze dwa piękne rezerwaty: „Ostrężnik” i „Parkowe”. Po dotarciu do OGTJ „Stajnia Wiking”, warto część wolnego czasu poświęcić na zwiedzenie zespołu pałacowego z Pałacem Raczyńskich (1863r.), Dworkiem Krasińskich (I poł. XIX w.) oraz pięknym, 25-hektarowym Parkiem Pałacowym.
Ostatni, szósty dzień wędrówki Transjurajskim Szlakiem Konnym (10 godz.) prowadzi ze Złotego Potoku przez Zrębice i dalej obok Góry „Puchacz” – skąd odchodzi szlak łącznikowy (30 min.) do OGTJ „Stajnia Biały Borek” – do ruin zamku w Olsztynie. Tutaj oprócz ruin, najbardziej na północ wysuniętego bastionu jurajskich warowni, można także podziwiać wspaniałe pokazy ogni sztucznych. Z Olsztyna szlak zaprowadzi utrudzonych, ale pełnych niezapomnianych wrażeń jeźdźców do OGTJ – Ognisko TKKF „PEGAZ”.
Turystyka jeździecka pojawiła się tu niedawno i rozwija się bardzo prężnie. Wytyczenie tego szlaku, a także w przyszłości kolejnych, lokalnych, wokół OGTJ ma na celu umożliwienie turystom konnym poznawania z końskiego grzbietu piękna Jury Krakowsko-Częstochowskiej bezpiecznie a jednocześnie tak, aby po ich przebyciu przyroda pozostała w stanie takim, jak ją zastali.
Komisja Górskiej Turystyki Jeździeckiej ZG PTTK opracowała regulamin oraz wydała odpowiednie legitymacje odznaki turystycznej – „Jurajski Szlak Konny PTTK”. Po jej zdobyciu otrzymuje się ją nieodpłatnie w Ośrodku GTJ w Małobądzu. Oprócz wędrówek konnych, na całokształt turystyki jeździeckiej składają się także takie imprezy, jak Pogoń za lisem w dniu Świętego Huberta, kuligi, czy chociażby organizowane rokrocznie przez OGTJ „Kontur” na Pustyni Błędowskiej w noc Kupały – „Konne szukanie kwiatu paproci”. Tak więc gościnna poprzez swoich gospodarzy i mieszkańców Jura Krakowsko - Częstochowska serdecznie zaprasza wszystkich turystów konnych na szlaki i licznie tutaj organizowane imprezy jeździeckie.



Okolica


Ojcowski Park Narodowy – Jedyny na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i jednocześnie powierzchniowo najmniejszy w Polsce Park Narodowy. Mimo tego zaliczany do najpiękniejszych krajobrazowo i najcenniejszych przyrodniczo w kraju. Został utworzony 14 stycznia 1956 roku /jako szósty w Polsce park narodowy/ w celu ochrony naturalnego krajobrazu doliny Prądnika. Oprócz zwartego terenu Ojcowski Park Narodowy posiada również od 1969 r. enklawę. Stanowi ją rezerwat brzozy ojcowskiej niedaleko Hamerni i Giebułtowa. Plantację brzozy ojcowskiej w tym miejscu odkrył w 1805 r. Willibald Besser. Później do OPN przyłączono również dwie enklawy położone we wsi Smardzowice na wschód od właściwego Parku. Łącznie cały Ojcowski PN posiada powierzchnię 2.145,62ha (+ powierzchnia otuliny 6.777 ha), z czego 12% powierzchni jest objęte ścisłą ochroną a 66% częściową. Pozostałe 23 % chroni niepowtarzalny krajobraz. Ojcowski PN jest członkiem Federacji EUROPARC i został zaszeregowany jako V kategoria IUNC.
Aż 71% /1.528 ha/ powierzchni Parku zajmują lasy, 22% /465 ha/ to grunty rolne. Wody stanowią zaledwie 1% /13 ha/ powierzchni Parku co jest typowe dla jego wyżynnego charakteru. Zaledwie 4 ha objęto ochroną jako użytek ekologiczny. W parku wytyczono łącznie 23 km szlaków turystycznych i dwie ścieżki dydaktyczne. Rocznie odwiedza go ok. 400 tys. Turystów, a samo muzeum przyrodnicze zwiedza ok. 31,5 tys. osób. Dyrekcja Parku wydaje periodyk "Prądnik" promujący wiedzę na temat przyrody tego Parku. O jego wielkich walorach turystycznych świadczy fakt, że w parku o powierzchni stanowiącej zaledwie 0,7% powierzchni wszystkich parków narodowych w Polsce przypada aż 3,9% "parkowego" ruchu turystycznego i 4,7% wszystkich wizyt w muzeach utworzonych przy polskich parkach narodowych. Tak wielkie natężenie ruchu turystycznego jest niestety poważnym dylematem dla Dyrekcji OPN, gdyż wpływa to ujemnie na chronioną w Parku przyrodę.


Flora:

W Ojcowskim PN niezwykle bogato reprezentowana jest flora (ponad 30 zbiorowisk roślinnych i ok. 1000 gatunków roślin naczyniowych, ponad 230 gatunków mchów i wątrobowców, prawie 1200 gatunków grzybów i niemal 200 gatunków porostów). Występuje tu również wiele gatunków reliktowych, górskich i stepowych. Oprócz licznie występujących tu pięknych lasów bukowych z domieszką jodeł (Góra Chełmowa), grabowo-dębowych i bardzo rzadkich w Polsce jaworowych (Dolina Sąspowska), rosną tu również rzadkie okazy w tym: wspomniana wcześniej brzoza ojcowska, chaber miękkowłosy (Dolina Zachwytu), tojad smukły i mołdawski, żywiec gruczołowaty, przetacznik górski, wiśnia karłowata, ostnica Jana (skała Jonaszówka i Góra Koronna), ostrożeń pannoński, języcznik zwyczajny (stoki Góry Chełmowej), obrazki plamiste (Góra Zamkowa), rzadko wisienki stepowe (na stokach wzgórza Grodzisko), aster gawędka, ułudka leśna (Dolina Sąspowska) itd. Zjawiska krasowe, charakterystyczne dla wapiennego obszaru w jakim Park się znajduje, odpowiedzialne są za powstanie szeregu form krasowych z Jaskinią Łokietka i Maczugą Herkulesa na czele. Bardzo bogata i różnorodna jest tutaj mozaika zespołów roślinnych i fauny. Żyje tu m.in. 15 gatunków nietoperzy. W Jaskini Ciemnej odkryto ślady człowieka paleolitycznego, a w wielu innych ślady zwierząt pleistoceńskich.

Fauna:

Fauna jest równie liczna jak flora. Naliczono, że tak mały teren zamieszkuje ok. 6000 gatunków zwierząt, a szacuje się, że w miarę postępu badań liczba ta może wzrosnąć do 11 tys. gatunków. Świat zwierząt w OPN zdominowany jest przez owady (ok. 2000 gatunków). Ssaki są tu reprezentowane m.in. przez 15 gatunków nietoperzy (na 21 występujących w Polsce), borsuki, kuny leśne, koszałki, sarny, dziki, lisy, tchórze a nawet gronostaje, piżmaki i bobry. Z ptaków tu występujących należy wymienić przynajmniej: puszczyki krętogłowe, dzięcioły czarne, zielone i zielonosiwe, białorzytki, jastrzębie, krogulce, myszołowy, sowy uszate, bociany czarne, wilgi, jemiołuszki, mysikróliki itd. Równie ciekawie przedstawiają się pozostałe gatunki zwierząt, z których na szczególną uwagę zasługują chociażby: traszki. żmije, gniewosze, padalce, zaskrońce, pstrągi tęczowe, czy ślimak pomrów błękitny.

Formy krasowe:

Dolina Prądnika objęta ochroną przez Ojcowski Park Narodowy to fenomenalny przykład krasu jurajskiego. W obszarze parku znajdują się niemal wszystkie występujące na Jurze formy krasowe.

Ostańce skalne:

Charakterystycznymi formami rzeźby terenu występującymi w OPN, są skalne ostańce o najrozmaitszych kształtach i wysokości dochodzącej do kilkudziesięciu metrów. Chyba każdy zna owianą licznymi legendami Maczugę Herkulesa, która jest sztandarowym przykładem jurajskich skałek. Innym przykładem skały, która stała się symbolem Ojcowa jest charakterystyczna Brama Krakowska. Niezwykle imponująco wygląda również Góra Koronna, a osobliwie Igła Deotymy. Warto przy tym zwrócić uwagę na kunsztowne i nieprzypadkowe nazewnictwo poszczególnych ostańców.

Wąwozy:

Niejednokrotnie wzgórza znajdujące się w Ojcowskim PN są poprzecinane wąwozami, z których nie sposób zapomnieć o:

Wąwozie Korytania - występują tu licznie sarny, lisy i dziki ąwozie Koziarnia ąwozie Stodoliska ąwóz Węgielnik.

Źródła krasowe (wywierzyska):

Oprócz form krasowych w postaci skalnych ostańców i wąwozów, równie charakterystyczne są licznie występujące na terenie OPN źródła krasowe. Warto wspomnieć chociaż o takich źródłach jak:
Źródło Miłości - bijące nieco poniżej Bramy Krakowskiej z wydajnością 1 l/sek.
Źródło św. Jana - za Kaplicą na Wodzie, którego prawdziwy wypływ wody znajduje się około 150 metrów na wschód po przeciwległej stronie drogi. Jego duża wydajność (5 l/sek.) pozwoliła na zaopatrywanie z niego w wodę pitną Ojcowa, Złotej Góry i Woli Kalinowskiej.

Źródło Młynnik

Jaskinie i schroniska:

Innym przykładem zjawisk krasowych występujących na terenie OPN-u, są jaskinie. Warto wspomnieć, że jest to największe skupisko jaskiń na Jurze i jedno z największych skupisk tych form krasowych w Polsce. Znajduje się tu około 220 jaskiń i schronisk skalnych z których najsłynniejsze to Jaskinia (Grota) Łokietka, Jaskinia Ciemna, Jaskinia Koziarnia i Jaskinia Maszycka, z czego dwie pierwsze jako jedyne w OPN zostały udostępnione do zwiedzania (z przewodnikiem). Wszystkie pozostałe jaskinie w Parku nie są udostępnione do zwiedzania pod groźbą kary. Dwie ostatnie jaskinie z wymienionych zasłynęły z paleolitycznych znalezisk archeologicznych zaliczanych do najstarszych śladów pobytu człowieka na terenach Polski. Inne jaskinie Parku, które zasługują na szczególną uwagę również ze względu na znalezione w nich zabytki archeologiczne to: Jaskinia Wylotna, Jaskinia Okopy, Wielka Dolna i Jaskinia Bębłowska.

Należy zawsze pamiętać! W Parku Narodowym można poruszać się jedynie po wyznakowanych szlakach. Zejście ze szlaku może się wiązać z ukaraniem przez służby parkowe!

Doliny:


W Ojcowskim Parku Narodowym bardzo urozmaicona jest również rzeźba terenu. W swych granicach obejmuje on kilka dolin, z czego największymi i najbardziej znanymi są: Dolina Prądnika - jest najdłuższą i najpiękniejszą spośród jurajskich dolinek podkrakowskich. Jej długość od źródeł do Hamerni, gdzie traci charakter jurajskiej dolinki, wynosi około 15 km. Dnem płynie Prądnik, którego źródła znajdują się w Sułoszowej, a do Wisły wpływa na Dąbiu w Krakowie pod nazwą Białuchy. Dolina Sąspówki (Sąspowska) - stanowi najdłuższą (ok. 6 km), prawoboczną dolinkę dol. Prądnika, uchodzącą do niej w centrum Ojcowa. Jest niezwykle malownicza. Zbocza pokryte są w większości lasem grądowym, bukowym i bukowo-jodłowym. Na pn. stokach Góry Chełmowej można spotkać bardzo rzadkie w Polsce fragmenty lasów jaworowych. Wśród jaskiń tej doliny wyróżnia się Jaskinia Koziarnia. Wśród lasu znajdują się liczne skałki jurajskie o fantastycznych kształtach. Ich nasilenie obserwuje się w okolicy Wąwozu Jamki, który uchodzi do doliny opasany Bramą Jamki. Wąwóz ten nie jest udostępniony do zwiedzania. Mimo swojej niewielkiej długości (ok. 2 km) w skałach tego słynnego Wąwozu odkryto wielkie nagromadzenie schronisk skalnych i jaskiń. Są one zgrupowane głównie na pd. jej zboczu. Zwykle są trudnodostępne, ale za to piękne. Wśród jaskiń tego wąwozu należy wymienić Jaskinię Białą, Jaskinię Pustelnika, Jaskinię Krakowską, Jaskinię Małą w Jamkach, Jaskinię Piętrową, Jaskinię Złodziejską, Jaskinię Zbójecką.

Rezerwaty przyrody:

Już dawno temu dostrzeżono niezwykłe walory przyrodnicze Jury. Z upływem lat w związku z tym powstawały przeróżne formy ochrony rzadko spotykanej w Polsce a występującej tu roślinności oraz zamieszkujących te tereny zwierząt. Oprócz sztandarowego już Ojcowskiego Parku Narodowego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej powstało wiele rezerwatów przyrody o różnym charakterze. Od stepowych poprzez krajobrazowe po przyrody nieożywionej. Obecnie rezerwaty te są niesłychanie urokliwe i chętnie odwiedzane przez turystów, bowiem przy okazji doskonałego wypoczynku można poznać tu szereg niespotykanych nigdzie indziej gatunków fauny i flory, a niejednokrotnie oryginalność i niepowtarzalność tych miejsc - uważanych przez autora serwisu za najpiękniejsze fragmenty Jury – powodują, że wraca się do nich jak bumerang. Miejsca doskonałe na krótkie wypady za miasto i spacery na łonie natury.


Zabytki


Oprócz wartości przyrodniczo-krajobrazowych Ojcowski Park Narodowy posiada na swoim terenie wiele ciekawych zabytków będących dziełem rąk ludzkich. Najcenniejsze z nich to:

  • perła polskiego renesansu - zamek w Pieskowej Skale z Muzeum zamku kazimierzowskiego w Ojcowie "Pod Łokietkiem" w Ojcowie - ob. Muzeum im. W. Szafera "Pod Kazimierzem" w Ojcowie"Jadwiga" z 1910 r.
  • ruiny zamku kazimierzowskiego w Ojcowie
  • Dom "Pod Łokietkiem" w Ojcowie - ob. Muzeum im. W. Szafera
  • Hotel "Pod Kazimierzem" w Ojcowie
  • Willa "Jadwiga" z 1910 r
  • Kaplica na Wodzie - z 1901 r. (w każdą niedzielę i święta odbywają się w niej msze święte, a w przerwach między mszami udostępniona jest do zwiedzania)
  • kościółek w Grodzisku
  • młyn i tartak Boronia z poł. XIX w. w Grodzisku (można zwiedzać po ustaleniu z właścicielem)
  • dwa prehistoryczne grodziska - przy J. Ciemnej i na Górze Okopy.


Poza tym, będąc tu warto zapoznać się również z dawnym założeniem uzdrowiska (m.in. pozostałości Parku Zdrojowego w Ojcowie i polana Goplana) oraz obejrzeć funkcjonującą w samym sercu Ojcowa pstrągarnię.


Mniejszą wartość zabytkową stanowią pozostałe do dziś a dawniej licznie występujące młyny wodne w dolinie Prądnika. Spośród nich oprócz wspomnianego młynu Boronia należy wymienić również:

  • Młyn Kopcińskiego (obecnie nieczynny) - położony za skałą Wieża u wylotu Wąwozu Stodoliska. Młyn ten pochodzi jeszcze z XVI w. Za młynem znajduje się tzw. ogrojec, czyli olbrzymi masyw skalny o długości około 400 metrów.
  • Młyn Mosura - około 200 metrów za młynem Boronia
  • Młyn Wilka - przy zejściu szlaku ze skały Długiej (z Grodziska) w kierunku Pieskowej Skały
  • Młyn Krzemienia - po przeciwnej stronie drogi niż wylot Doliny Zachwytu
  • Młyn Krzystanka - koło źródła Młynnik
  • Młyn Natkańca - stojący u podnóża Skał Wernyhory



Zamek w Pieskowej Skale
- zamek gotycko-renesansowy wzniesiony na wysokim cyplu skalnym jako rezydencja królewska w czasach Kazimierza Wielkiego. Jest on otoczony fortyfikacjami systemu włoskiego, z okrągłą gotycką wieżą. Na terenie zamku znajduje się również ładnie utrzymywany ogród w stylu włoskim.
W Piaskowej Skale warto również zobaczyć:
Skałę w kształcie piłki w dolinie Prądnika wysoką na ponad 25 metrów. Jest to słynna na całą Polskę
Maczuga Herkulesa, zwana również Sokolicą lub Sokolnią Skałą. Jej niesłychany, nieziemski wręcz kształt pobudził wyobraźnię ludu, który stworzył legendę mówiącą, że została ona postawiona przez diabła na życzenie czarnoksiężnika Pana Twardowskiego.
Mogiłę powstańców z 1863.
Dwa młyny z XIX w. i pocz. XX w.

Ruiny Zamku w Rabsztynie
- Zbudowany został w XIV wieku z fundacji królewskiej. Po szeregu przebudowań, zamek w Rabsztynie był bardzo okazałą rezydencją składającą się z dwukondygnacyjnego zamku dolnego, zamku górnego i wieży. Po najeździe szwedzkim w 1657 roku popadł w ruinę i ostatecznie został opuszczony na początku XIX wieku.

Pustynia Błędowska
– Pustynia Błędowska popularnie zwana również "Polską Saharą" to położony między Błędowem, Kluczami i Chechłem największy w Polsce obszar piasków lotnych /wg tablicy informacyjnej jest to zarazem największy w Europie obszar występowania piasków śródlądowych/. Popularyzatorsko uważana za "jedyną naturalną pustynię w Europie". Faktycznie powstała w wyniku ingerencji człowieka w środowisko. (Pustynia Błędowska nie jest faktycznie naturalną pustynią, gdyż takowe powstają wtrwale utrzymującego się deficytu opadów, znacznych temperatur i niedostatku wody w glebie. W Polsce takie warunki nie występują. Co do jedyności pustyni w Europie należy sprostować, że naturalne pustynie występują na Nizinie Nadkaspijskiej (tysiące km kw. również po stronie europejskiej) m.in. po obu stronach ujścia Wołgi, czy też mniejsze "półpustynie" na południu Hiszpanii). Podstawowe dane: - wysokość nad poziomem morza - do ok. 315 m n.p.m, powierzchnia - 20 km . (dawniej nawet 32 km ), długość 8-9 km, średnia szerokość - 3-4 km, średnia miąższość piasków - 18 m, - miąższość piasków - do 60 m (niektóre źródła podają 45 m), - szacunkowa objętość 2,5 miliarda m. Nazwę "Błędowska" wprowadził w 1889 roku Wacław Nałkowski. Nagromadzenie tak znacznych pokładów piasków czwartorzędowych wyjaśnia ich pochodzenie fluwioglacjalne tj. efekt zlodowaceń sprzed ok. 2,3 mln lat temu. Po ociepleniu klimatu ok. 10 tys. lat temu obszar pustyni pokrył się gęstym lasem. Datowany od XIII w. rozwój górnictwa srebra i ołowiu oraz hutnictwa w rejonie Olkusza spowodował wycinkę drzew, które posłużyły jako materiał do wzmocnienia konstrukcji szybów i sztolni. W wyniku intensywnej eksploatacji surowca drzewnego do potrzeb rozwoju "przemysłu" wykarczowane zostały znaczne połacie lasu. Wówczas znajdujące się tu grube pokłady piasków zostały odsłonięte uruchamiając procesy eoliczne /przewiewanie piasku spowodowane siłą wiatru/ tworzące "antropogeniczną pustynię", którą można oglądać do dzisiaj. Zmiany w środowisku spowodowane przez ingerencję człowieka spowodowały, że na tym terenie powstał specyficzny mikroklimat a ponadto można było obserwować zjawiska charakterystyczne dla naturalnych pustyń /fatamorgana, burze piaskowe, wydmy/. Obecnie wygląd Pustyni Błędowskiej znacznie się zmienił w wyniku obsadzenia jej w latach 60-tych XX w. sosną pospolitą i dębem czerwonym oraz wierzbą kaspijską /wg tablicy informacyjnej do stabilizacji piasków wykorzystano wierzbę kaspijską, olchę i wydmuchrzycę piaskową/ w celu ustabilizowania piasków, które czasami zasypywały dorobek ludzi zamieszkujących okoliczne wsie. Obecny pejzaż Pustyni staje się coraz mniej "pustynny". Wokół rośnie las sosnowy, a dawne wydmy obecnie zarośnięte przypominają bardziej "zakrzaczoną" łąkę.Dodatkowo na obecny wygląd wpłynęło posadzenie w zachodniej części pustyni młodników sosnowych i brzozowych. Jedynie koło Klucz we wschodniej części Pustyni oraz na północy w okolicy wzgórza Dąbrówka k. Chechła można spotkać większe łachy piasku. Z Pustyni Błędowskiej poprowadzona została magistrala piaskowa, przez którą zniszczona została część pustyni w celu dostarczania piasku na podsadzkę do pobliskich kopalń. Na Pustyni Błędowskiej występuje ok. 350 gatunków roślin, w tym wiele o charakterze pustynnym i typowym dla nadmorskich wydm. Z unikatowych i chronionych gatunków warto wymienić chociażby: dziewięćsił bezłodygowy, kruszczyk szerokolistny i rdzawoczerwony, powojnik baldaszkowy oraz psammofity (kostrzewy, szczotlicha siwa). Fauna pustyni to głównie ptaki i owady. Spośród ptaków tu występujących na uwagę zasługuję chociażby skowronek borowy, świergotek polny, dudek, pluszcz, śnieguła oraz kulon. Osobliwością pustyni są lub były: wydmy piaszczyste oraz stepowa roślinność (wydmuchrzyca piaskowa, dzika pszenica, łoszczyca) czy też fulguryty (stopione piaski pod wpływem uderzeń piorunów). W okresie międzywojennym, gdy na Pustyni występowały znaczne połacie piasków, w upalne dni obserwowano występowanie tu zjawiska fatamorgany a w latach 50-tych występowały tu burze piaskowe.ędzy piaskami, głównie przy wodach rzeki Białej można było spotkać warzuchę polską (endemit), która wyginęła w tym miejscu z powodu obniżenia się poziomu wód gruntowych oraz omiega górskiego. Wyginął tu również niegdyś występujący mech arktyczny. Od 1995 r. 683,91 ha piaszczystego terenu chronione są jako użytek ekologiczny. Już w okresie przed II wojną światową pustynia była wykorzystywana przez wojsko jako poligon. Ćwiczyli tu m.in. polscy lotnicy na słynnych samolotach "Karaś", a w czasie trwania wojny ćwiczyli tu niemieccy żołnierze słynnego "Afrika Korps" feldmarszałka E. Rommla. Do dziś na terenie Pustyni Błędowskiej zachowały się trzy bunkry (jeden na wzgórzu Dąbrówka w Chechle, drugi w Kluczach na G. Jałowce (Czubatka)). Po wojnie teren ten był chętnie wykorzystywany jako poligon wojskowy, stąd do dziś należy uważać na niewypały. Do dziś zdarzają się przypadki, że poszukiwacze pamiątek wojskowych lub zwykli zbieracze złomu tracą życie lub zostają okaleczeni z powodu wybuchu znaleziska z pustyni. Obecnie 240 ha terenu pustyni służy VI Pomorskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej z Krakowa do ćwiczeń skoków spadochronowych. W 1999 r. ćwiczyły tu oddziały lotnicze i służby medyczne NATO w ramach manewrów "Cooperati e Bear'99". Pustynia podzielona jest zarośniętym pasem ciągnącym się wzdłuż koryta Białej Przemszy na dwie części: północną - mniejszą i południową - większą. Ścieżka dydaktyczna po Pustyni Błędowskiej (3 km) - znaki niebieskie: ścieżka rozpoczyna się na ul. Rudnickiej w Kluczach - prowadzi przez fragmenty lasu mieszanego z domieszką buka pospolitego - wzniesienia z ostańcami - rekultywowane tereny pogorzeliska po wielkim pożarze w 1992 roku - piaski pustyni - kończy się nad Białą Przemszą wśród łęgów jesionowo-olszynowych.trasie można spotkać wiele chronionych i endemicznych gatunków flory i fauny. Ścieżka dydaktyczna po Ziemi Kluczewskiej (1,5 km) - znaki czarne: rozpoczyna się na osiedlu XXX- lecia - tereny stawów Czerwonego i Zielonego - obrzeża Pustyni Błędowskiej - ostańce wapienne - podnóże Rudnicy - wzgórze Jałowce (Czubatka) - koniec na ul. Rudnickiej. Na południowy zachód od Błędowa wyznaczone są inne dwa szlaki dydaktyczne, wiodące zabagnioną doliną Białej Przemszy i rzeki Białej. Na północny-zachód od Klucz wyznaczono jedyną ścieżkę przez pustynię.

Szlak Orlich Gniazd
- Główny szlak Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd biegnący od Krakowa po okolice Częstochowy. Główną atrakcją szlaku są "Orle Gniazda" czyli zamki budowane na głównie trudno dostępnych i skalistych wyniosłościach wapiennych. Większość tych zamków została zbudowana za czasów króla Kazimierza Wielkiego. Do najlepiej dziś zachowanych należą: Smoleń, Bobolice, Mirów, Olsztyn. Morsko, Bydlin oraz wspominane już Rabsztyn i Ogrodzieniec.


Zamek "Lipowiec" w Wygiełzowie - dawny zamek biskupów krakowskich z dobrze obecnie zachowanym zamkiem górnym, z wieżą i murami obronnymi.


Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie - skansen, w którym zgromadzono kilkadziesiąt obiektów wiejskiego budownictwa drewnianego.

Ruiny Zamku Ogrodzieniec
- Został wzniesiony przez Seweryna Bonera w latach 1530 - 60, jako okazała siedziba o charakterze mieszkalno - obronnym, częściowo wzorowana na Wawelu. W obrębie murów znajdował się zamek górny oraz podzamcze za zabudowaniami dla służby i załogi. Szkieletem zamku górnego są trzy wieże, na których oparte były poszczególne kondygnacje. Zamek przez wieki przechodził z rąk do rąk, znacznie zniszczony podczas najazdu szwedzkiego i I wojny światowej, został ostatecznie opuszczony na początku XIX wieku.

Muzeum Afrykanistyczne w Olkuszu - jedyny w Polsce zbiór eksponatów sztuki Czarnego Kontynentu (maski obrzędowe, przedmioty codziennego użytku, rzeźby, malarstwo, mapy). Położone w samym centrum miasta, około 1,5 km na zach. od dworca PKP (możliwość dojazdu MPK). Zawiera zbiory podarowane miastu przez olkuszanina Bogdana Szczygła - lekarza, który wiele lat spędził w Afryce


Kraków - Dawna stolica Polski, a obecnie największy i najpiękniejszy zespół zabytkowy w Polsce. Do najsłynniejszych zabytków miasta, głównie XIV i XV - wiecznych, należą: Zamek Królewski na Wawelu, Kościół Mariacki i Sukiennice na Rynku, Collegium Maius UJ, Barbakan i mury obronne oraz szereg innych kościołów i kamienic. W mieście znajdują się liczne muzea a także Ogród Zoologiczny i Botaniczny. Do bardzo popularnych należą wycieczki na Kopiec Kościuszki i Piłsudskiego skąd roztaczają się widoki na Kraków i okolicę. Z szeregu podkrakowskich atrakcji należy przede wszystkim wymienić zabytkową kopalnię soli w Wieliczce oraz zespół opactwa Benedyktynów w Tyńcu.

Oświęcim
- gród piastowski położony nad Sołą. Ta dawna stolica księstwa, wielokrotnie w ciągu minionych wieków doświadczana przez los, w czasie ostatniej wojny naznaczona została piętnem zbrodni. To, co wydarzyło się KL Auschwitz-Birkenau, było dramatem człowieka. Dlatego też były obóz koncentracyjny, na którego terenie powstało Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, musi być dla świata przestrogą i wezwaniem do poszanowania podstawowych wartości: wolności i godności człowieka, jego prawa do życia. Dziś , miasto liczące ponad 40 tysięcy mieszkańców, jest ośrodkiem licznych inicjatyw pokojowych, miejscem spotkań ludzi różnych narodowości bez względu na religię i przekonania, miejscem, gdzie nowe pokolenia pragną budować przyszłość bez wojen i przemocy.








Powrót do treści | Wróć do menu głównego